Sztuczna inteligencja w pracy – jak wpływa na zdrowie i dobrostan?

W Mindfulness i relaksacja, WellBiznes, Zdrowie, Zdrowie psychiczne
26/08/2025
Monika Zalewska-Biełło
142Odsłon
0 komentarzy

Sztuczna inteligencja (AI) jest obecnie integralnym elementem wielu branż: od medycyny, przez handel i rolnictwo, po produkcję przemysłową i obsługę klienta. Jej obecność w miejscu pracy, wraz z rozwojem AI i wzrostem jej znaczenia, niesie zarówno ogromne możliwości, jak i wyzwania, także w obszarze zdrowia psychicznego i fizycznego pracowników.

Sztuczna inteligencja w pracy – szansa czy zagrożenie dla zdrowia?

Pierwsze roboty w środowisku pracy pojawiły się już w latach 60. XX wieku. Od tamtej pory systemy oparte na sztucznej inteligencji rozwinęły się w sposób, który trudno było sobie jeszcze niedawno wyobrazić.

Obecnie SI jest jednym z kluczowych czynników kształtujących środowisko pracy. Jej obecność odczuwa zarówno przemysł ciężki, jak i usługi, medycyna, handel czy rolnictwo.

Rozwiązania oparte na AI — od zaawansowanych systemów analizy danych po roboty humanoidalne — to nie science fiction, ale codzienność, która redefiniuje pojęcie pracy, strukturę organizacji czy obowiązki — i ma realny wpływ na zdrowie pracowników.

AI jako wsparcie dobrostanu: od bezpieczeństwa po profilaktykę zdrowotną

Wdrażanie AI może przynieść realne korzyści zdrowotne. Przykłady?

Systemy monitorowania jakości produkcji zmniejszają liczbę błędów i poprawiają bezpieczeństwo.
Chatboty obsługi klienta odciążają pracowników od powtarzalnych zadań.
Algorytmy planowania grafików pomagają w optymalizacji czasu pracy i odpoczynku.
Analityka danych w czasie rzeczywistym umożliwia szybsze reagowanie na problemy.

AI wspiera codzienne obowiązki, zwiększając bezpieczeństwo i poprawiając jakość pracy — i nie ma w tym przesady. Automatyzacja procesów i efektywna współpraca człowieka z maszyną ograniczają ryzyko wypadków i urazów, wspierają ergonomię pracy dzięki analizie danych z czujników i pozwalają na bardziej precyzyjne zarządzanie obciążeniem pracownika.

Automatyzacja żmudnych, powtarzalnych zadań odciąża umysł i pozwala skupić się na pracy twórczej, a to realnie obniża poziom codziennego stresu. Narzędzia AI mogą też wspierać równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, skracając czas spędzany nad raportami czy analizami, dzięki czemu łatwiej znaleźć przestrzeń na regenerację.

SI wspiera także profilaktykę. Inteligentne systemy potrafią monitorować obciążenie pracą w zespole, analizować czynniki ryzyka, sygnalizować oznaki przeciążenia czy wypalenia i pomagać w jego zapobieganiu, zanim problem stanie się poważny (ostrzegają o problemach na wczesnym etapie). Opracowują także spersonalizowane zalecenia zdrowotne. W efekcie AI, jeśli jest stosowana świadomie, nie tylko zwiększa efektywność, ale też buduje zdrowsze środowisko pracy.

Zagrożenia AI w pracy: od technostresu po izolację społeczną

Postęp technologiczny i obecność AI w miejscu pracy niesie ze sobą nie tylko korzyści. Coraz więcej badań podkreśla, że intensywne korzystanie z AI może powodować zarówno problemy fizyczne (np. urazy wynikające z braku kontroli nad maszyną), jak i psychiczne (technostres, utrata pracy w wyniku automatyzacji, marginalizacja niektórych grup zawodowych, narastanie nierówności społecznych).

Do najczęstszych psychospołecznych zagrożeń związanych z AI należy technostres związany z nowymi technologiami, nadmiernym monitoringiem czy presją pracy w rytmie algorytmów, który może prowadzić do lęku, zmęczenia i spadku efektywności. Innym problemem jest wykluczenie zawodowe, obawy o utratę roli, marginalizacja pracowników wykonujących powtarzalne zadania, pogłębianie nierówności.

Dobra wiadomość? Badania sugerują, że sztuczna inteligencja może także wspierać zdrowie psychiczne, między innymi redukując objawy depresji, szczególnie u młodszych, niewykwalifikowanych pracowników. Pozytywny wpływ obserwuje się szczególnie tam, gdzie łączy się wysoka autonomia pracy ze złożonością zadań.

Relacje w erze algorytmów: jak AI zmienia współpracę w zespołach

Nadmierna zależność od AI osłabia też więzi w zespołach, zmniejsza motywację do współpracy i może prowadzić do poczucia samotności.

Thomas Roulet, profesor Cambridge Judge Business School na Uniwersytecie Cambridge w swojej książce „Wellbeing Intelligence: Building Better Mental Health at Work” (współautorem jest Kiran Bhatti) podkreśla, że nadmierne poleganie na narzędziach sztucznej inteligencji może zaszkodzić zdrowiu psychicznemu. Jej powszechne stosowanie najprawdopodobniej zwiększy produktywność ekonomiczną, ale narazi również na ryzyko zdrowia psychicznego pracowników poprzez erozję tradycyjnych sposobów współpracy.

Czytaj: Jak korzystać z AI w pracy, by nie zatracić siebie? Przewodnik świadomego użytkownika

Sztuczna inteligencja w pracy o poczucie osamotnienia

Wykorzystanie sztucznej inteligencji w pracy zwiększa wydajność i jakość zadań (generatywne narzędzia AI skracają czas realizacji wielu procesów, takich jak np. analiza danych, przygotowanie dokumentów z dni do godzin), jednak może powodować nie tylko przeciążenie informacyjne i rozproszenie uwagi, ale i izolację społeczną pracowników.

Badanie Davida De Cremera i Joela Koopmana (Journal of Applied Psychology, Harvard Business Review, czerwiec 2024) pokazało, że częste interakcje z AI zwiększają poczucie samotności, ponieważ ogranicza to codzienne interakcje z ludźmi (to z kolei wiąże się z gorszym snem i częstszym sięganiem po alkohol). Paradoksalnie u części osób rośnie wtedy chęć wspierania współpracowników, ale jeśli środowisko pracy nie sprzyja budowaniu więzi, przeważają skutki negatywne.

Czytaj: Wellbeing w pracy hybrydowej w home office i biurze. Jak się nie wypalić?

Sztuczna inteligencka w pracy a wypalenie zawodowe i stres

W badaniu z udziałem ponad 400 profesjonalistów naukowcy z południowokoreańskiego Uniwersytetu w Ulsan (Byung‑Jik Kim i Julak Lee, 2024) analizowali wpływ wprowadzenia sztucznej inteligencji na poziom stresu i wypalenia zawodowego. Przyjrzeli się też poczuciu osobistej skuteczności w uczeniu się współpracy z SI.

Badanie pokazuje, że sztuczna inteligencja sama w sobie nie prowadzi bezpośrednio do wypalenia zawodowego. Negatywny efekt pojawia się dopiero wtedy, gdy proces jej wdrażania podnosi poziom stresu w pracy. To właśnie ten dodatkowy stres jest czynnikiem, który może z czasem prowadzić do wypalenia. Natomiast poczucie własnej skuteczności w uczeniu się AI osłabia ten wpływ (między innymi poprzez zwiększenie skuteczności radzenia sobie).

Czytaj: Wypalenie zawodowe. Czy wiesz, jak sobie radzić? Przeczytaj i wróć do formy

Poczucie skuteczności jako tarcza przed stresem technologicznym

Istotną rolę odgrywa tu poczucie własnej skuteczności, czyli wiara w to, że potrafimy poradzić sobie z nauką i obsługą nowych narzędzi. Osoby przekonane o swoich możliwościach reagują na zmiany spokojniej i rzadziej odczuwają napięcie związane z wprowadzaniem AI. W tym sensie pewność siebie działa jak tarcza ochronna, amortyzując wpływ technologicznej rewolucji na psychikę.

Co więcej, nadmierne poleganie na AI może paradoksalnie obniżać produktywność: samotni i niezaangażowani pracownicy rzadziej współpracują, tworzą innowacje i angażują się w rozwój firmy.

Czytaj: Odpocznij od ekranu i zrób cyfrowy detoks. Sprawdź, dlaczego warto

AI a niepokój o miejsca pracy – realne zagrożenie czy mit?

AI może obniżać również poziom psychologicznego bezpieczeństwa, co w konsekwencji zwiększa ryzyko depresji. Etyczne przywództwo łagodzi ten negatywny wpływ. Dowodzi tego badanie z 2025 r. autorstwa BJ Kim (Nature / Palgrave Communications).

Sztuczna inteligencja nie tylko zmienia sposób, w jaki pracujemy, ale też rodzi pytania o przyszłość zatrudnienia. Automatyzacja zadań, które dotąd wymagały ludzkiego udziału, może wywoływać obawy przed utratą stanowisk, zwłaszcza w branżach podatnych na cyfryzację (np. call center, logistyka, transport).

Eksperci podkreślają jednak, że historia pokazuje, iż każda rewolucja technologiczna oprócz likwidowania części zawodów tworzy też nowe role, często takie, których wcześniej nie potrafiliśmy sobie wyobrazić. Kluczowe staje się więc nie tylko reagowanie na zmiany, ale i aktywne rozwijanie kompetencji przyszłości, by zachować elastyczność na rynku pracy.

Eksperci podkreślają także, że firmy powinny projektować miejsca pracy tak, by technologia wspierała relacje, a nie je zastępowała — między innymi poprzez sesje wymiany doświadczeń, ograniczanie AI w zadaniach wymagających kreatywności i pozostawianie człowieka w roli decyzyjnej.

SI powinna być również traktowana jako narzędzie wspierające człowieka, a nie zastępujące jego talent i kreatywność. Rozwiązanie? Projektowanie miejsc pracy tak, by technologia wspierała relacje, a nie je zastępowała.

Czytaj: Stres pod kontrolą. Jak działa, skąd się bierze i co zrobić, by nie spalał?

Świadome wdrażanie AI: jak łączyć innowacje z troską o wellbeing

Sztuczna inteligencja może stać się jednym z wielkich sojuszników współczesnego rynku pracy: zwiększać bezpieczeństwo, oszczędzać czas czy poprawiać komfort wykonywania obowiązków.

Jednak SI w pracy to nie tylko kwestia efektywności, ale także — a może przede wszystkim — wpływu na zdrowie i samopoczucie pracowników. Jednak jej wdrażanie powinno być procesem zorientowanym na człowieka.

Aby potencjał sztucznej inteligencji działał na korzyść ludzi, potrzebna jest równowaga między innowacją a troską o dobrostan pracowników. W praktyce oznacza to:

świadome i przemyślane wdrażanie AI,
inwestowanie w edukację, rozwój kompetencji oraz i wsparcie szkoleniowe,
dbanie o kulturę organizacyjną opartą na współpracy i bezpieczeństwie psychicznym,
monitorowanie skutków ubocznych, wdrażanie systemów szybkiego reagowania,
włączanie pracowników w proces decyzyjny, otwarty dialog o celach i konsekwencjach zmian,
tworzenie jasnych ram prawnych chroniących prywatność.

Tylko takie podejście pozwoli w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje sztuczna inteligencja, minimalizując przy tym ryzyka dla zdrowia psychicznego i fizycznego osób w środowisku pracy.

— Kluczem nie jest unikanie AI, lecz świadome korzystanie z jej możliwości — tak, by nam służyła, a nie nas definiowała — mówi Soulaima Gourani, przedsiębiorczyni z Doliny Krzemowej. — AI rozwija się w takim tempie, że trudno jest od razu wprowadzić odpowiednie zabezpieczenia prawne czy psychologiczne. Firmy muszą zrobić krok wstecz i zadbać o to, by zyski z technologii szły w parze z budowaniem więzi między ludźmi, wspieraniem współpracy i zapobieganiem wypaleniu zawodowemu.

AI w pracy najczęściej poprawia wydajność i jakość pracy, ale bez mądrego wdrożenia szybko zmienia się w źródło niepokoju o etaty i wynagrodzenia. Dobrze zaplanowana transformacja z udziałem AI może stać się katalizatorem rozwoju i innowacji. Źle przeprowadzona — źródłem przewlekłego stresu, który z czasem odbije się na zdrowiu i motywacji całych zespołów. Zdecydowanie warto o tym pamiętać.

Wsparcie merytoryczne, badania: