Jak przestać porównywać się w social mediach i odzyskać spokój? Da się!

W Porady na zdrowie, Profilaktyka zdrowotna, Zdrowie, Zdrowie psychiczne
10/09/2025
Monika Zalewska-Biełło
103Odsłon
0 komentarzy

Social media to przestrzeń, w której podglądamy cudze życia, sukcesy i codzienność — często piękniejszą niż w rzeczywistości. To tam rodzi się mechanizm porównywania się. Czy naprawdę mam mniej, gorzej, wolniej? Dlaczego inni wyglądają na szczęśliwszych, bogatszych czy bardziej spełnionych? Porównania potrafią odbierać radość z życia i podsycać poczucie niewystarczalności. Na szczęście można ten schemat rozbroić i odzyskać spokój — bez odcinania się od świata online.

Porównywanie się do innych – psychologia

Dlaczego porównujemy się do innych? To naturalne. Odpowiada za to mechanizm psychologiczny opisany już w latach 50. XX wieku przez Leona Festingera. Jego teoria porównań społecznych mówi, że mamy naturalną potrzebę sprawdzania, jak wypadamy na tle innych. To ludzki odruch, dzięki któremu łatwiej ocenić swoje miejsce w grupie i zadbać o przynależność. Porównywanie się jest także sposobem, w jaki budujemy obraz siebie na tle innych.

Problem pojawia się, gdy wchodzimy w spiralę niekończących się zestawień: nasza praca, ciało, relacje czy podróże kontra wyselekcjonowane fragmenty cudzej codzienności. Bo obecnie porównywanie odbywa się nie w wiosce czy w pracy, ale w przestrzeni globalnej — w social mediach.

Porównywanie się w social mediach a samoocena

Według badań opublikowanych w Journal of Social and Clinical Psychology (2018, Hunt et al.), im więcej czasu spędzamy w mediach społecznościowych, tym większe ryzyko, że będziemy porównywać się z innymi.

To z kolei wiąże się z obniżeniem poczucia własnej wartości i wzrostem objawów depresyjnych. Zamiast realnego kontaktu twarzą w twarz mamy dostęp do setek, a nawet tysięcy wyselekcjonowanych obrazów czyichś „najlepszych momentów”.

To sprawia, że uruchamia się nieustanna spirala zestawiania:

swojego dnia pracy z cudzą awansem,
swojej sylwetki z filtrami i retuszem,
swojego urlopu z egzotyczną podróżą influencera,
swojego związku z wyidealizowanymi zdjęciami par.

I właśnie tutaj wchodzi w grę jedno z najważniejszych zjawisk związanych z social mediami – iluzja perfekcji.

Czytaj: Jestem wystarczająca, czyli jak się zaakceptować i przestać naprawiać

Iluzja perfekcji i algorytmy – nie widzimy codziennych trudności

To, co widzimy w social mediach, to nie pełnia czyjegoś życia, lecz starannie wybrane ujęcia, które mają budzić zachwyt, emocje i… zazdrość.

Jak piszą badacze z University of Copenhagen (Hjorth et al., 2021), nawet proste scrollowanie może prowadzić do tzw. „Facebook envy” – uczucia zazdrości, które obniża satysfakcję z własnego życia.

Algorytmy dodatkowo wzmacniają ten efekt, bo podbijają treści, które wzbudzają emocje, a więc najczęściej te najbardziej atrakcyjne, wyretuszowane, spektakularne — więc często trafiamy na „idealne” obrazy. W efekcie zamiast inspiracji pojawia się frustracja i spadek samooceny.

Komentarz eksperta

Dlaczego, korzystając z mediów społecznościowych, czujemy się gorzej? Jest kilka mechanizmów.

Dr Joanna Gutral, psycholożka, psychoterapeutka i podcasterka, podkreśla:

— W mediach społecznościowych często porównujemy „swoje kulisy do cudzej sceny”. Platformy te karmią naszą naturalną potrzebę autoprezentacji i autowaloryzacji. Nie wrzucamy na Instagram zdjęć, gdy jesteśmy rozczochrani, w dresie, przy zagraconym biurku pełnym kubków po kawie. Zamiast tego starannie wybieramy momenty, które chcemy pokazać światu. Tymczasem, scrollując kolejne zdjęcia z wakacji znajomych, łatwo zapomnieć, że oglądamy wyidealizowaną wersję ich życia.

Joanna Gutral tłumaczy, że porównywanie się z innymi jest naturalne – obserwujemy otoczenie, żeby zorientować się, jakie jest nasze miejsce w grupie.

— Problem w social mediach polega na tym, że porównania są zniekształcone. Wirtualna kreacja życia innych nie jest realistycznym standardem. Stylizowanie własnego życia i porównywanie się z „lepszymi” może prowadzić do frustracji i poczucia, że coś jest nie tak z naszym życiem.

Presja porównawcza – skąd się bierze?

Porównania same w sobie nie są złe. Mogą działać jak kompas: podpowiadać, gdzie chcemy iść, co zmienić, czego się nauczyć. Problem pojawia się, gdy zmieniają się w presję, a my zaczynamy wierzyć, że „wszyscy” mają więcej, szybciej, lepiej. A jeśli wszyscy coś osiągają, mamy wrażenie, że zostajemy w tyle.

Psychologowie podkreślają, że media społecznościowe potęgują tzw. porównania w górę (upward comparison), czyli zestawianie się z osobami, które postrzegamy jako bardziej atrakcyjne, bogatsze czy odnoszące większe sukcesy. Badania opublikowane w Journal of Personality and Social Psychology (Vogel et al., 2014) pokazują, że takie porównania częściej prowadzą do frustracji niż do motywacji.

Presja porównawcza bierze się z kilku źródeł:

algorytmy i ciągła ekspozycja. Codziennie widzimy dziesiątki obrazów „najlepszych momentów”, co daje wrażenie, że inni żyją na wysokich obrotach non stop,
norma społeczna. Skoro znajomi „pokazują sukcesy”, mamy wrażenie, że to standard, a my odstajemy,
efekt bańki. Obserwujemy tych, którzy są podobni do nas wiekiem czy stylem życia, więc porównania wydają się jeszcze bardziej „na miejscu”.

Zamiast inspiracji, zostaje wrażenie bycia w tyle w wyścigu, którego nikt tak naprawdę nie wygra.

Czytaj: Nie wierz we wszystko, co… myślisz! Jak oddzielić fakty od iluzji? Wykonaj proste ćwiczenie

Jak porównywanie się w internecie wpływa na nasze życie?

Dlaczego nie warto porównywać się z innymi? Bo to może mieć zaskakująco duży wpływ na życie, zdrowie i samopoczucie.

Scrollując media społecznościowe, często widzimy wyłącznie wycinek cudzych osiągnięć, perfekcyjnych zdjęć czy pozornie idealnego życia. To, co trafia na nasze ekrany, rzadko oddaje rzeczywistość, a mimo to mózg porównuje się do tego wzorca.

W efekcie możemy odczuwać frustrację, zazdrość, spadek motywacji, a nawet poczucie, że nasze życie jest „gorsze” lub mniej wartościowe. Z czasem regularne porównania mogą obniżać samoocenę i ograniczać radość z własnych sukcesów. Jak widać porównywanie się z innymi w internecie ma realny wpływ na zdrowie psychiczne i poczucie własnej wartości.

Liczne badania wskazują, że regularne korzystanie z mediów społecznościowych, szczególnie przy obserwowaniu „idealnych” profili, sprzyja negatywnym porównaniom społecznym.

Na przykład badania przeprowadzone przez Jean M. Twenge i współpracowników w 2018 roku, które dotyczyły głównie młodzieży i młodych dorosłych w wieku 2–17 lat w Stanach Zjednoczonych (próba 40 337 osób), pokazały, że długotrwałe korzystanie z mediów społecznościowych (ponad 7 godzin dziennie) wiązało się z ponad dwukrotnie wyższym ryzykiem wystąpienia objawów depresji i lęku w porównaniu do osób korzystających z mediów społecznościowych przez godzinę dziennie.

Mechanizm ten polega na zestawianiu własnych doświadczeń z wyidealizowanym obrazem życia innych, zazwyczaj bez uwzględnienia trudności, porażek czy codziennych wyzwań, które są niewidoczne online.

Jak przestać porównywać się w social mediach?

Nie chodzi o radykalny detoks, bo social media są też źródłem wiedzy, rozrywki i kontaktów. Kluczem jest zmiana sposobu korzystania i nauczenie się higieny cyfrowej. Badania z Harvard Business Review pokazują, że ograniczenie korzystania z social mediów do 30 minut dziennie znacząco obniża poziom stresu i FOMO.

Jak odzyskać spokój w social mediach? Oto praktyczne sposoby, które naprawdę działają:

1. Zauważ swoje wyzwalacze

Psycholożka Sonja Lyubomirsky (Uniwersytet Kalifornijski) podkreśla, że samoświadomość jest pierwszym krokiem do zmiany nawyków.

Zadaj sobie pytanie: w jakich sytuacjach czuję ukłucie zazdrości? Czy to podróże, wygląd, sukces zawodowy? Czy zazdrość pojawia się głównie przy treściach o pracy, wyglądzie, czy relacjach? To wskazuje obszary, które warto wzmocnić w życiu offline. Świadomość to pierwszy krok do zmiany.

2. Oczyść feed z „wyzwalaczy”

Badania z Uniwersytetu Pensylwanii (Hunt et al., 2018) sugerują, że unfollow lub wyciszenie kont, które obniżają nastrój, poprawia dobrostan psychiczny. To nie brak lojalności czy oznaka wrogości, a troska o swoje zdrowie. Jeśli ktoś ciągle wywołuje w Tobie poczucie, że masz za mało, przestań śledzić jego publikacje.

3. Zdrowe korzystanie z Instagrama i TikToka: dodaj do obserwowanych autentyczność

Obok idealnych perfekcyjnych influencerów czy kadrów wprowadź treści edukacyjne oraz konta, które pokazują autentyczność: bez filtrów, z dystansem i humorem. Widok różnorodności przypomina, że życie nie musi wyglądać jak reklama.

4. Pamiętaj, że social media to teatr

Według raportu GlobalWebIndex (2020) ponad 60% użytkowników przyznaje, że publikuje treści w sposób selektywny, czyli pokazuje to, co buduje „pożądany obraz”. Zatem to, co widzisz, to wyreżyserowana scena — nikt nie pokazuje bałaganu, kłótni czy gorszych dni. Świadomość, że to scenariusz, a nie dokument, działa jak antidotum na perfekcyjne zdjęcia.

5. Praktykuj wdzięczność offline

Badania Emmonsa i McCullough (2003) pokazują, że regularne zapisywanie trzech rzeczy, za które jesteśmy wdzięczni, podnosi poziom szczęścia i obniża poczucie porównawczej frustracji. To prosty rytuał, który daje zakotwiczenie w tym, co już masz, zamiast w tym, co mają inni.

Co możesz zrobić? Codziennie zauważ 3 rzeczy, które doceniasz w swoim życiu. Własne sukcesy, choćby małe, osłabiają potrzebę porównań.

6. Ogranicz ilość czasu spędzanego na mediach społecznościowych

Badania opublikowane w Journal of Social and Clinical Psychology (2018) wykazały, że ograniczenie czasu spędzanego na mediach społecznościowych do 30 minut dziennie znacząco obniża poziom stresu i FOMO, poprawiając tym samym dobrostan psychiczny użytkowników.

Projekt, który dotyczył wpływu tygodniowej przerwy od mediów społecznościowych na dobrostan psychiczny pokazał, że po tygodniu wylogowania się z Facebooka, Instagrama, Twittera i TikToka zaobserwowano istotne poprawy w zakresie dobrostanu psychicznego, depresji i lęku w grupie eksperymentalnej w porównaniu do grupy kontrolnej. W eksperymencie wzięło udział 154 uczestników (średnia wieku 29,6 lat), którzy zostali losowo przydzieleni do grupy przerywającej korzystanie z mediów społecznościowych na tydzień lub kontynuującej zwykłe korzystanie.

Z kolei badacze z Uniwersytetu w Kopenhadze (Hjorth et al., 2021) wykazali, że użytkownicy, którzy zrobili tygodniową przerwę od portalu społecznościowego, odczuwali większą satysfakcję z życia i lepiej oceniali swoje samopoczucie.

Kiedy porównywanie może być pomocne?

Choć porównania w social mediach często podcinają skrzydła, nie muszą być wyłącznie destrukcyjne czy toksyczne. Psychologia mówi o tzw. porównaniach w dół (downward comparison) — kiedy patrzymy na sytuację innych i doceniamy to, co sami mamy. Ale jeszcze ciekawsze są porównania inspirujące — takie, które nie odbierają nam energii, tylko pomagają wyznaczyć kierunek.

Badania prof. Shelley Taylor z Uniwersytetu Kalifornijskiego pokazują, że jeśli postrzegamy kogoś jako realny punkt odniesienia (np. osobę z podobnym doświadczeniem, która zrobiła krok dalej), porównanie może działać jak motywacja do rozwoju.

Przykłady pozytywnych porównań:

Obserwujesz kogoś, kto odważył się na zmianę kariery i zaczynasz wierzyć, że Ty też możesz spróbować.
Widząc znajomą, która regularnie ćwiczy pilates, traktujesz to nie jako dowód „jestem gorszy”, ale jako przypomnienie, że warto zadbać o swoje ciało.
Podpatrujesz, jak ktoś radzi sobie z kryzysami i zamiast zazdrości czujesz: to możliwe, też dam radę.

Klucz tkwi w tym, jak interpretujesz porównanie – czy pozwalasz mu Cię umniejszać, czy wybierasz z niego to, co Cię wzmacnia.

Nie każde zestawianie siebie z innymi jest szkodliwe, toksyczne, destrukcyjne. Czasem działa jak zdrowa motywacja, jeśli podglądasz kogoś, kto Cię inspiruje do rozwoju, nauki, próbowania nowych rzeczy. Kluczem jest rozróżnienie: czy to daje Ci energię, czy odbiera spokój?

Czytaj: Jak osiągnąć szczęście? Poznaj proste nawyki, które naprawdę działają

Jak przestać porównywać się w social mediach? Odzyskaj siebie zamiast gonić innych

Social media to potężne narzędzie, które może wciągać w wir porównań, ale też inspirować i wspierać. Nie chodzi o to, by uciekać od świata online, tylko by nauczyć się korzystać z niego świadomie.

Jednak jak przestać zazdrościć innym w sieci? Jak przestać porównywać się w social mediach? Zamiast brać udział w wyścigu iluzji, zatrzymaj się i skup na własnym życiu: realnym, nieporównywalnym i wystarczającym.

Twoja kolej – małe wyzwanie

A teraz zatrzymaj się na chwilę i odpowiedz w komentarzu (albo choćby w swoim notatniku): co w Twoim życiu jest dziś warte docenienia, niezależnie od tego, co widzisz w social mediach?

Podzielenie się tym nie tylko wzmacnia wdzięczność, ale też tworzy przestrzeń do prawdziwszych, autentycznych rozmów – zarówno online, jak i offline.

Mini-quiz: Czy często porównujesz się z innymi?

Porównywanie się w social mediach może dziać się niemal niezauważenie – jeden scroll, jedno zdjęcie, jedno Stories i już czujesz ukłucie zazdrości czy poczucie „jestem w tyle”. Ten krótki quiz pomoże Ci sprawdzić, jak często Twoje myśli wpadają w pułapkę porównań i czy warto zastosować opisane wcześniej strategie.

Odpowiedz „tak” lub „nie” na poniższe pytania:

Czy po scrollowaniu Instagrama czujesz, że Twoje życie jest mniej ciekawe?
Czy często zazdrościsz innym wyglądu, pracy, relacji?
Czy porównania odbierają Ci radość z Twoich osiągnięć?
Czy zdarza Ci się myśleć, że jesteś „w tyle” wobec znajomych?
Czy po wejściu do social mediów Twoja samoocena spada?

Zlicz odpowiedzi:

Jeśli większość odpowiedzi to „tak”, to znak, że porównania rządzą Twoim nastrojem. Warto wdrożyć praktyki opisane wyżej, by odzyskać spokój i kontrolę nad mediami społecznościowymi.

Jeśli przewaga to „nie”, korzystasz z social mediów bardziej świadomie i masz większą odporność na presję porównań.

Social media mogą być przestrzenią inspiracji, kontaktów i rozrywki, ale tylko wtedy, gdy nie pozwolisz im dyktować, ile jesteś wart(a). Zamiast ścigać się w wyścigu iluzji, zatrzymaj się przy własnym życiu: realnym, nieporównywalnym i wystarczającym.

Źródła: