Chcesz dożyć sędziwego wieku, będąc w świetnej formie? Mamy na to patent! Możesz rozważyć przeprowadzkę do jednej z pięciu lokalizacji, tak zwanych niebieskich stref, gdzie długowieczność to norma, a nie wyjątek. Istnieje też inna opcja: poznanie sekretów mieszkańców blue zones, którzy nie tylko dożywają setki, ale i nie zmagają się z chorobami cywilizacyjnym. A potem? Potem wystarczy wprowadzić mniej lub bardziej drobne poprawki do codziennej rutyny oraz stylu życia.

Co to są niebieskie strefy długowieczności?

Niebieskie strefy to regiony, w których ludzie żyją wyjątkowo długo, ciesząc się dobrym zdrowiem. Oznacza to, że wielu mieszkańców tych obszarów dożywa sędziwego wieku, rzadko zapadając przy tym na choroby przewlekłe.

Termin niebieskie strefy został spopularyzowany przez Dana Buettnera, dziennikarza i badacza, w 2004 roku na okoliczność projektu poświęconego długowieczności. Inspiracją była — jak można przeczytać na oficjalnej stronie projektu Blue Zones — ekspedycja na Okinawę, gdzie badał przyczyny zdrowego starzenia się.

Dan Buettner wraz z zespołem ekspertów, w tym antropologów, badaczy medycznych, demografów i epidemiologów, zidentyfikował cztery z pięciu tak zwanych niebieskich stref i przeanalizował je w poszukiwaniu wspólnych czynników sprzyjających długowieczności. W 2005 roku opisał „długowieczne lokalizacje” w artykule dla National Geographic.

Punktem wyjścia była praca demografów Gianniego Pesa i Michela Poulaina, którzy wskazali Sardynię jako region o wysokim odsetku stulatków, zaznaczając go niebieskimi kręgami na mapie (stąd nazwa „niebieskie strefy”).

Obecnie trzech naukowców współtworzy projekt Blue Zones (Blue Zones ® jest znakiem towarowym), wciąż badając, certyfikując i analizując kolejne miejsca na świecie, w których ludzie żyją nieprzeciętnie długo i zdrowo.

Czytaj: Jak żyć długo, zdrowo i szczęśliwie? Poznaj sekrety ludzi z niebieskich stref

Niebieskie strefy — mapa świata

Gdzie znajdują się niebieskie strefy? Buettner i jego zespół zidentyfikowali pięć głównych niebieskich stref, czyli regionów o podobnych cechach To:

1. Okinawa — Japonia

Na Okinawie w Japonii mieszkają najdłużej żyjące kobiety na świecie. Filarem długowieczności jest tradycyjna dieta bogata w warzywa i produkty sojowe, praktyka „ikigai” (poczucie celu) oraz „moai” (grupy wsparcia społecznego).

2. Barbagia, region Sardynia — Włochy

Barbagia, region Sardynia, Włochy to największe skupisko stulatków płci męskiej. Sekret długowieczności? Aktywny tryb życia w górzystym terenie, silne więzi rodzinne i dieta śródziemnomorska.

3. Ikaria — Grecja

Ikaria w Grecja to wyspa Morza Egejskiego, którą cechuje jeden z najniższych na świecie wskaźników śmiertelności ludzi w średnim wieku i najniższy wskaźniki demencji. Sekret? Dieta oparta na warzywach, oliwie z oliwek i ziołach, codzienna aktywność fizyczna oraz drzemki.

4. Półwysep Nicoya — Kostaryka

Półwysep Nicoya w Kostaryce cechuje najniższy na świecie wskaźniki śmiertelności ludzi w średnim wieku oraz największa liczna stulatków płci męskiej (miejsce 2.). Sekretem długowieczności i dobrego zdrowia jest dieta bogata w fasolę, kukurydzę i dynię, woda bogata w wapń, silne więzi rodzinne i „plan de vida” (poczucie celu).

5. Loma Linda, Kalifornia w USA

Loma Linda w amerykańskiej Kalifornii jest miejscem, gdzie żyje społeczność Adwentystów Dnia Siódmego, prowadzących zdrowy tryb życia. Są wegetarianami, unikają alkoholu i tytoniu, kładą duży nacisk na życie duchowe i społeczne. Żyją 10 lat dłużej niż inni przeciętny Amerykanin.

Niebieskie strefy w Europie i w Polsce

Niebieskie strefy w Europie, czyli obszary z wysokim wskaźnikiem długowieczności, to wyłącznie Sardynia we Włoszech (konkretnie region Ogliastra i kilka górskich wiosek w Barbagii) oraz wyspa Ikaria w Grecji.

A niebieskie strefy w Polsce? Czy istnieją? Okazuje się, że nie — w naszym kraju nie istnieje oficjalnie uznana blue zone.

Styl życia a genetyka

Dlaczego niektórzy ludzie cieszą się dobrym zdrowiem i długowiecznością? Dziś wiadomo, że sekret tkwi w stylu życia i otoczeniu, nie w genach. Styl życia oraz środowisko mają znacznie większy wpływ na długowieczność niż genetyka.

Czytaj: Longevity – filozofia długowieczności. Co robić, by żyć dłużej i lepiej? 

Sekrety długowieczności niebieskich stref. Power 9®

Dowiedziono, że genetyka odpowiada jedynie za około 20% długości życia przeciętnego człowieka, stąd mieszkańcy niebieskich stref zawdzięczają swą długowieczność, kondycję i witalność codziennym zdrowym nawykom. Jakie są tajemnice długowieczności z niebieskich stref?

Choć każdy z regionów wyróżnia się unikalnymi cechami i własnymi sekretami jak żyć długo, zdrowo i szczęśliwie, analiza stylu życia ich mieszkańców pozwoliła wyodrębnić dziewięć wspólnych zasad, które łączą te wyjątkowe społeczności. To tak zwany Power 9®. To:

• naturalny ruch,
• poczucie celu w życiu,
• redukcja stresu,
• zasada 80%,
• dieta roślinna,
• umiarkowane spożycie alkoholu,
• przynależność do wspólnoty,
• rodzina na pierwszym miejscu,
• wspierające otoczenie.

Naturalny ruch

Mieszkańcy niebieskich stref cenią naturalny ruch: ruszają się przez cały dzień pracując w domu i w ogrodzie, chodzą zamiast jeździć. Ruch to dla nich element życia, nie obowiązek.

Poczucie celu w życiu

Cel w życiu to posiadanie jasno określonego kierunku i „mety”, która nadają sens codziennym działaniom. Na Okinawie to „ikigai”, na Kostaryce „plan de vida”, czyli „powód, by wstać z łóżka”. Czy wiesz, że posiadanie celu może przedłużyć życie nawet o 7 lat?

Redukcja stresu

Stres jest nieunikniony, dotyka wszystkich. Ważne jednak, by wiedzieć, jak go redukować. Jakie sposoby na codzienne wyciszenie mają mieszkańcy blue zones? To takie praktyki relaksacyjne jak modlitwa, drzemka, medytacja, wspomnienia czy chwila refleksji.

Niebieskie strefy dieta i zasada 80%

Zasada 80% odnosi się do jedzenia i oznacza spożywanie posiłków do momentu osiągnięcia 80% sytości, co pomaga unikać przejadania się, wspiera trawienie i utrzymanie zdrowej masy ciała. Jak wprowadzić hasło „Hara hachi bu”, czyli jedz, aż będziesz najedzony w 80%? Konsumować mniejsze posiłki (zwłaszcza wieczorne).

Dieta roślinna

Filarem długowieczności i dobrego zdrowia jest także dieta roślinna: spożywanie głównie warzyw, owoców, roślin strączkowych i pełnoziarnistych produktów, z ograniczeniem mięsa, które może pojawiać się sporadycznie (najwyżej kilka razy w miesiącu, w małych porcjach).

Umiarkowane spożycie alkoholu

Z wyjątkiem adwentystów, mieszkańcy niebieskich stref piją alkohol (i to nawet regularnie!), ale umiarkowanie: 1–2 kieliszki wina dziennie, najlepiej w towarzystwie i do posiłku.

Przynależność do wspólnoty

Prawie wszyscy stulatkowie należą do jakiejś wspólnoty religijnej czy społecznościowej. Czy wiesz, że regularny udział w nabożeństwach czy aktywnościach społecznych, może wydłużyć życie nawet o 14 lat?

Rodzina jest najważniejsza

Dla mieszkańców blue zones najważniejsza jest rodzina – silne więzi, głębokie relacje, troska o bliskich. To przekłada się na długowieczność i dobrostan (dowodzi tego zresztą najdłuższe badanie nad szczęściem, prowadzone przez naukowców z Harvardu od ponad 85 lat, które pokazuje, że kluczowym czynnikiem dobrego życia są trwałe, wspierające relacje międzyludzkie).

Wspierające otoczenie

Bardzo ważne jest także odpowiednie kręgi społeczne, czyli otaczanie się osobami, które wspierają zdrowy tryb życia, mają zdrowe nawyki, pozytywne nastawienie i podobne wartości. Przyjaciele i bliscy mają ogromny wpływ na zdrowie.

Chcesz wiedzieć więcej? Niebieskie strefy  — książki

Chcesz poznać wskazówki i inspiracje, które pomogą wprowadzić zdrowe nawyki do codziennego życia?

Aby pogłębić wiedzę na temat niebieskich stref i zasad długowieczności, możesz sięgnąć po książki Dana Buettnera, takie jak „Niebieskie strefy. 9 lekcji długowieczności”, „Wyzwanie długowieczności. Tajemnica niebieskich stref” czy „Niebieskie strefy w praktyce. Jedz i żyj jak najzdrowsi ludzie świata”. To tytuły, które stały się bestsellerami New York Timesa i przyciągnęły uwagę mediów oraz czytelników na całym świecie.

Dostępna jest także literatura anglojęzyczna: „The Blue Zones”, „The Blue Zones Solution”, „The Blue Zones Challenge”, „The Blue Zones American Kitchen”, „Blue Zones Secrets”, „Thrive”, „Blue Zones of Happiness”.

Inne pomysły? Może audiobook „Okinawa. Lekcje z japońskiej wyspy długowieczności” Nati Ishigaki czy „Blue Zones Solution”? Możesz też odwiedzić oficjalną stronę projektu https://www.bluezones.com/.